QĐND - Chảy máu do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản (TMTQ) nhiều năm qua là vấn đề thách thức, khó khăn đối với nền y tế ở các nước đang phát triển. Các nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ tăng áp lực tĩnh mạch cửa do nguyên nhân xơ gan ngày một gia tăng; tử vong do giãn vỡ TMTQ chiếm tỷ lệ cao. Việc cấp cứu điều trị chảy máu nặng do tăng áp lực tĩnh mạch cửa gặp nhiều khó khăn, nhu cầu truyền máu với số lượng lớn, nhưng hiệu quả điều trị thấp, tỷ lệ tử vong cao, do vậy các ca chảy máu do giãn vỡ TMTQ đòi hỏi phải được đánh giá đúng, xử trí kịp thời.
Đặt xông HS-103 cho bệnh nhân ở Khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện 103
Khắc phục tình trạng trên, đáp ứng nhu cầu cấp thiết cứu sống người bệnh bị chảy máu nặng do giãn vỡ TMTQ, các thầy thuốc Bộ môn-Khoa Hồi sức cấp cứu (Bệnh viện 103, Học viện Quân y) đã nghiên cứu chế tạo xông HS-103 theo nguyên lý của Sengstaken-Blakemore, có cải tiến cho hợp với người Việt Nam và nâng cao hiệu quả điều trị.
Đề tài “Nghiên cứu thiết kế chế tạo và ứng dụng xông HS-103 theo nguyên lý Sengstaken-Blakemore trong cấp cứu chảy máu đường tiêu hóa nặng do giãn vỡ TMTQ”, do Đại tá PGS, TS Mai Xuân Hiên, Chủ nhiệm Bộ môn-Khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện 103 làm chủ nhiệm đề tài, đã được Hội đồng tư vấn cấp Bộ Quốc phòng thẩm định đánh giá nghiệm thu năm 2009; sau khi nghiên cứu hoàn thiện quy trình chế tạo, đánh giá hiệu quả, được Bộ Quốc phòng cho phép triển khai nghiên cứu áp dụng thử đề tài: “Hoàn thiện quy trình chế tạo và ứng dụng xông HS-103 trong cấp cứu chảy máu nặng do vỡ TMTQ ở bệnh nhân xơ gan”.
Qua nghiên cứu hoàn thiện thiết kế chế tạo xông HS-103 và xây dựng quy trình ứng dụng đánh giá hiệu quả xông HS-103 trong điều trị chảy máu nặng do vỡ TMTQ, được tiến hành với hàng trăm bệnh nhân tại Bệnh viện 103 cho thấy, bộ xông HS-103 được thiết kế hoàn chỉnh, với quy trình sản xuất công nghiệp, dễ sử dụng, an toàn, hiệu quả trong việc cầm máu do vỡ TMTQ ở bệnh nhân xơ gan.
Kích thước, hình dáng, cấu tạo của xông thích hợp với người Việt Nam, đạt tiêu chuẩn an toàn y học, có hệ thống dẫn khí vào các bóng chèn lưu thông tốt; bóng chèn được giãn nở theo áp lực, không dò khí; nút cố định di chuyển theo trục ống; phần đuôi ống có hai bóng để kiểm tra áp lực bên trong ống. Bộ dụng cụ có giá thành rẻ hơn nhiều lần so với xông nhập ngoại, khắc phục tình trạng khan hiếm xông hiện nay.
Quy trình đặt xông HS-103 dễ thực hiện, thuận lợi khi thao tác, không gây khó chịu hoặc tai biến đối với bệnh nhân, dễ sử dụng và duy trì lâu trong cơ thể; áp dụng được tại các bệnh viện tuyến dưới và đơn vị cơ sở. Sau khi đặt xông HS-103, bệnh nhân được chuyển lên tuyến trên để điều trị cơ bản như tiêm xơ, thắt mạch, TIPS. Đặt xông HS-103 có tác dụng cầm máu tốt trong cấp cứu chảy máu nặng do vỡ TMTQ ở bệnh nhân xơ gan; hiệu quả cầm máu cao, nhanh chóng giúp bệnh nhân thoát khỏi tình trạng “sốc” mất máu; giúp cầm máu sớm ngay trong 12 giờ và cầm máu hoàn toàn trong 24 giờ. Các chỉ số như mạch, huyết áp của người bệnh trở về bình thường sau khi đặt xông từ 24 đến 48 giờ.
Kỹ thuật đặt xông HS-103 được thực hiện tại Khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện 103 và các bệnh viện: Thanh Nhàn, Hòa Bình, Viện quân y 17 (Quân khu 5)... đạt hiệu quả cao trong cứu sống người bệnh chảy máu do vỡ TMTQ. Kỹ thuật này đã đạt giải ba tại Hội thao sáng tạo tuổi trẻ các bệnh viện khu vực Hà Nội và giải nhất Học viện Quân y.
Phạm Quân