Ở nước ta, khoảng 60% trường hợp bị bỏng là trẻ nhỏ, do gia đình sơ xuất để các cháu đến gần bếp lửa, nước nóng, thức ăn nóng, đèn dầu, đồ điện... Ở người lớn, tai nạn bỏng thường xảy ra khi hỏa hoạn, bỏng điện, nội trợ...

Bỏng có thể làm chết người hoặc để lại những di chứng nặng nề như mất chức năng vận động, biến dạng, mất thẩm mỹ…, từ đó làm người bệnh tự ti, mặc cảm. Cái đau đớn mà bỏng gây ra cho con người không đơn thuần được tính bằng giờ, phút mà là nỗi đau cả cuộc đời.

Khi bị bỏng, da là bộ phận dễ bị tổn thương nhất. Khi đó, da sẽ không còn giữ được vai trò bảo vệ cơ thể chống nhiễm trùng nữa. Vết thương bỏng có biểu hiện hoại tử, viêm, sưng, phù nề, thoát dịch huyết tương…, làm bệnh nhân có cảm giác đau rát dữ dội.

Nếu vết bỏng không được xử lý kịp thời, có thể gây nhiễm trùng huyết, lan rộng hoại tử nên làm tăng diện tích sẹo và di chứng sẹo sau này.

Một trong những phương pháp điều trị bỏng quan trọng là sử dụng thuốc với các mục tiêu: chống nhiễm trùng, đặc biệt là trực khuẩn mủ xanh và tụ cầu vàng (đây là 2 loại vi khuẩn rất khó điều trị và gây tử vong cao ở bệnh nhân bỏng), chống viêm, giảm phù nề, làm rụng nhanh hoại tử, nhanh chóng tái tạo mô tại vị trí bỏng, tránh hình thành sẹo xấu…

Từ lâu, nhân dân ta biết sử dụng dược liệu để chữa vết thương nói chung và vết bỏng nói riêng, đồng thời những dược liệu này cũng được khoa học hiện đại chứng minh:  

- Lá sến, lân tơ uyn, diếp cá: có tác dụng mạnh trên vi khuẩn thường gặp ở vết thương, vết bỏng nhiễm khuẩn như: trực khuẩn mủ xanh, tụ cầu vàng…

Ba vị dược liệu này còn có một tác dụng quan trọng nữa là làm sạch mủ và giả mạc ở tại các vết thương bỏng nhiễm khuẩn.

- Bạch hoa xà và phá cố chỉ: có tác dụng chống viêm, giảm sưng tấy, phù nề tại chỗ. Ngoài ra, các vị dược liệu này còn có tác dụng kháng khuẩn và chống nấm.

- Lá dâu, hoa hoè, nghệ, rau má chứa nhiều flavonoid, caroten,… kích thích tổ chức hạt phát triển, kích thích biểu mô, giúp nhanh liền sẹo nhưng lại ngăn chặn quá trình xơ hóa của các đám mô vì thế hạn chế sẹo lồi, hạn chế sự co rút do sẹo và làm giảm đau đớn cho bệnh nhân.

- Dầu sến chứa nhiều acid béo không no, có tác dụng làm dịu vết thương, giúp vết thương mau lành.

Những năm gần đây, các nhà khoa học thuộc Học viện Quân y nghiên cứu và phối hợp các dược liệu này tạo thành hỗn hợp selaphin để sử dụng trong chữa trị bỏng.

Selaphin đã được sử dụng trong Viện bỏng Trung ương và đem lại kết quả rất tốt: giảm cảm giác đau rát, vết bỏng nhanh lên da non, không để lại các vết sẹo xấu tại vị trí tổn thương bỏng.

Bỏng là tai nạn thường xuyên gặp phải, do đó, điều quan trọng nhất là phải cẩn thận và có các biện pháp an toàn để tránh. Đồng thời, cần trang bị tốt những biện pháp xử lý khi bị bỏng để hạn chế tối đa những ảnh hưởng cho cơ thể. Trong mỗi gia đình cũng nên có một hộp thuốc trị bỏng trong tủ thuốc của cá nhân để chữa trị bỏng kịp thời.

Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Lê Thế Trung
Chủ tịch Hội Bỏng Việt Nam