Tóm tắt

Đặt vấn đề: Ly thượng bì bóng nước bẩm sinh (Epidermolysis bullosa - EB) là nhóm bệnh di truyền hiếm gặp, đặc trưng bởi tổn thương dẫn đến phồng rộp trên da và niêm mạc. Một thể bệnh hay gặp ở bệnh nhân (BN) mắc ly thượng bì là loạn dưỡng, di truyền trội hoặc lặn trên nhiễm sắc thể thường, gây ra bởi khiếm khuyết trên gen COL7A1. 90% BN do di truyền lặn, không có tiền sử thành viên trong gia đình mắc bệnh. Mục tiêu: Xây dựng quy trình phát hiện đột biến gen COL7A1 gây bệnh EB ứng dụng trên tế bào phôi, qua đó giúp chẩn đoán bệnh sớm, đồng thời tư vấn di truyền giúp các cặp vợ chồng hạn chế tối đa xác suất sinh con mắc bệnh ly thượng bì bẩm sinh. Đối tượng và phương pháp: Một đột biến trên gen COL7A1 được phát hiện ở một BN mắc EB. Dựa vào vị trí đó thiết kế đoạn mồi cho phản ứng PCR khuếch đại đoạn gen mang đột biến trên 10 mẫu phôi sinh thiết của gia đình BN. Kết hợp giải trình tự Sanger trong chẩn đoán tiền làm tổ giúp sàng lọc phôi khỏe mạnh để chuyển vào mẹ. Kết quả: Trong tổng số 10 tế bào phôi sinh thiết, 2 phôi mang bệnh có kiểu gen đồng hợp tử đột biến, 3 phôi bình thường có kiểu gen dị hợp mang alen đột biến và 5 phôi khỏe mạnh có kiểu gen đồng hợp tử kiểu dại, được chọn để chuyển vào mẹ. Kết luận: Quy trình nghiên cứu có ý nghĩa và vai trò quan trọng trong phát hiện đột biến gen COL7A1 giúp chẩn đoán sớm bệnh EB từ giai đoạn tiền làm tổ, sàng lọc phôi khoẻ mạnh tham gia thụ tinh nhân tạo. * Từ khóa: Ly thượng bì bóng nước bẩm sinh; Bệnh bong biểu bì bullosa; Gen COL7A1; Đột biến gen.

Abstract

Background: Epidermolysis bullosa (EB) is a family of inherited blistering skin disorders characterized by blister formation in response to mechanical trauma of the skin and mucous membranes. 90% of cases are autosomal recessive, and there is no evident history of the disease in the family members. Objectives: To establish a procedure to detect gene mutation of COL7A1 causing EB in biopsied embryonic cells, thus contributing to early diagnosis of EB and minimizing the probability of having a baby with EB among the couples through genetic counselors. Subjects and methods: A mutation in the COL7A1 gene was detected in a patient with congenital EB. Based on the mutation, primers were designed for PCR reaction to amplify the gene fragment carrying a mutation on 10 biopsied embryo samples of the patient's family. Combined Sanger sequencing in pre-implantation diagnosis helps to screen for healthy embryos to be transferred into the mother’s uterus. Results: In a total of 10 biopsied embryonic cells, 2 embryos were detected to have the homozygous mutation, 3 embryos had heterozygous genotype carrying the mutant allele and 5 healthy embryos had the homozygous wild-type genotype that would be selected for transfer into the mother. Conclusion: Research process is meaningful and has an important role in detecting COL7A1 gene mutations to help early diagnosis of pathological congenital epidermolysis bullosa at the pre-implantation stage to screen for healthy embryos. * Keywords: Epidermolysis bullosa; COL7A1 gene; Gene mutation.